Brytyjscy Rangers / The British Rangers

Osiemnastowieczne wojny toczone w sercu północnoamerykańskiej puszczy należały do trudnego rzemiosła. Wobec tego Brytyjczycy zaczęli rozwijać zawodowe wojska specjalne, aby sprostać trudom walk w dzikich ostępach. Brytyjscy Rangers, wraz z czerwonoskórymi przyjaciółmi, rozpoczęli walkę podjazdową przeciwko Francuzom i ich indiańskim sprzymierzeńcom.

Moi sprzymierzeńcy z plemienia Mohawk, są w zasadzie skończeni. Teraz czas, aby rozbudować oddziały moich Rangersów. Oczekuję, że kolejna dwójka tych brytyjskich specjalistów będzie wkrótce gotowa.

During the 18th Century, the wars fought in the forest wilderness of North America were a specialist business, and the British developed the first Special Forces to deal with it. British Rangers, teamed up with friendly Indian tribes, lived and fought in guerilla wars against the French and their Indian allies.

My Mohawk allies are already done. Now I'm starting to build my British Rangers' forces. We expect to see next ready specialist soon.

Consul Romanus

Urząd konsula był najwyższym na jaki można było zostać wybranym w Republice Rzymskiej. Każdego roku było wybieranych jednocześnie dwóch konsulów na roczną kadencję.
Poza murami Rzymu konsulowie byli naczelnymi wodzami wszystkich rzymskich legionów i mieli wówczas przyznane pełne imperium. Gdy powoływano do życia armię konsularną na mocy dekretu Senatu, konsulowie rozpoczynali pobór rekrutów, którzy zbierali się na Polu Marsowym. Tam też rekruci składali przysięgę wierności konsulom. Ich zadaniem był także analogiczny pobór oddziałów sprzymierzonych.
Każdy konsul dowodził armią złożoną zazwyczaj z dwóch legionów, wsparciem dla nich byli trybuni wojskowi i urzędnik zwany kwestorem, który pełnił obowiązki kwatermistrzowskie. W rzadkim przypadku obaj konsulowie ruszali razem w pole, wówczas każdy z nich na przemian dowodził armią konsularną przez okres jednego dnia. W wczesnych latach republiki wrogowie Rzymu znajdowali się na terenie środkowej Italii, więc kampania trwała zaledwie kilka miesięcy. Wraz z rozszerzaniem się granic Rzymu, kampanie trwały coraz dłużej. Żołnierze oczekiwali, że po odbytej kampanii powrócą do swych domów obciążeni łupami. Gdy konsul odniósł szczególnie spektakularne zwycięstwo, wówczas mógł się ubiegać o prawo do odbycia triumfu.

A consul served in the highest elected political office of the Roman Republic. Each year, two consuls were elected together, to serve for a one-year term.
Outside the walls of Rome, the consuls were the commanders-in-chief of all Roman legions. It was in this function that the consuls were vested with full imperium. When consular army were ordered by a decree of the Senate, the consuls conducted the levy in the Campus Martius. Upon entering the army, all soldiers had to take their oath of allegiance to the consuls. The consuls also oversaw the gathering of troops provided by Rome’s allies.
Each consul commanded an army, usually two legions strong, with the help of military tribunes and a quaestor who had financial duties. In the rare case that both consuls marched together, each one held the command for a day respectively. In the early years of the republic, Rome's enemies were located in central Italy, so campaigns lasted a few months. As Rome's frontiers expanded, the campaigns became lengthier. Soldiers expected to return to their homes after the campaign with spoils. If the consul won an overwhelming victory, he could request to be granted a triumph.

Equites Romani

Kawalerzyści okresu wczesnej Republiki Rzymskiej byli lekko uzbrojeni. Nie nosili zbroi, ale używali hełmów. Jednakże wojna z Pyrrusem pokazała braki lekkiej kawalerii w konfrontacji z ciężką jazdą. Rzymianie zaadoptowali grecki ekwipunek dla swoich potrzeb. Mała okrągła tarcza została zastąpiona jej większą wersją. Bogatsi ekwici zaczęli używać pancerza ochronnego. Lekka włócznia została zamieniona na dłuższą hasta longa. Krótki miecz pozostał w użyciu, jak dawniej był noszony przy prawym boku jeźdźca.
Early Roman Republican cavalrymen were lightly equipped. They wore no armour, but helmets were in use. However war with Phyrrus revelead a light equipment obsolete. Roman cavalry adopted the Greek-influenced equipment. Their small round shield was changed by a larger version. The richer equites started to use the body armour. Light thrusting spears were changed for the hastae longae. A short swords were still in use, carried by cavalrymen on the right side.

Accensi

Accensi dosłownie oznacza rezerwy. W bitwie wspierali oni oddziały triarii, zajmując ostatnią linię w szyku armii. Podobnie jak rorarii byli dobrze zorganizowani, posiadali własny sztandar - vexillia. Uzbrojeni z scutum, hasta longa i hełm - byli rekrutowani w czasie zagrożenia spośród najniższych klas społecznych rzymskich obywateli.
Accensi literally means reserves. In battle they supported the triarii and they were the rear line of the army. As the rorarii they were organised with their own vexillia. Armed with scutum, hasta longa and with helmet - they were an emergency levy of the poorest classes of Roman citizens.

Rorarii et leves

Liwiusz wspomina, że w czwartym wieku leves używali jednocześnie długiej włóczni hasta longa oraz oszczepów zwanych hasta velitaris, słowem nie wspomina, aby używali mieczy lub tarcz. Identyczne oporządzenie przypisuje lekkim oddziałom wcześniejszego typu armii, opartego na hoplitach. Ekwipunek ten prawdopodobnie był identyczny w oddziałach rorarii.

Pierwsza linia hastati składała się z 15 manipułów liczących około 60 ludzi każdy. 20 leves było dołączonych do każdego manipułu.

Peter Connolly uważa, że rorarii byli dobrze zorganizowani, posiadali swój proporzec zwany vexillia, który był noszony przez vexillariusa. W szyku zajmowali miejsce za triarii, prawdopodobnie byli identycznym oddziałem jak leves. I spełniali takie same zadania - harcowali przed głównym uderzeniem całej linii. Rorarii byli przypisani do trarii, tak jak leves do hastati.

Livy describes the leves of the 4th century army as carrying spear hasta longa and javelins called hasta velitaris, with no reference to sword or shield. This is the same equipment he allots to light infantry of the earlier hoplite-based army and would probably also the armament of the rorarii.

The front line of hastati were divided into 15 maniples of about 60 men. 20 leves were attached to each maniple.

Peter Connolly regards the rorarii as well organised with their own flag-type banner called vexillia carried by vexillarius. They were placed behind the triarii and probably they were the same type of unit like leves. And they had the same role - skirmishing before the main attack of the whole line. The rorarii were attached to triarii as the leves were attached to hastati.

Triarii

Gdy principes rozpoczynali odwrót, wówczas do walki wchodziła ostatnia linia. Złożona z sześciuset triarii, najstarszych żołnierzy (od 30 do 46 roku życia) wystarczająco zamożnych, aby kupić kolczugę. W normalnych okolicznościach triarii pozostawali w rezerwie, nawet gdy pozostałe oddziały legionu w tym czasie walczyły. Gdy hastati i princpes brały udział w walce, wówczas triarii mogli usiąść, czy raczej uklęknąć. Triarii byli wyposażeni we włócznię zwaną hasta longa. W drugim wieku triarii zaczęli coraz częściej zamieniali swoje hasty na pila. Rzymskie powiedzenie "ad triarios redisse" ("uciec się do triarii") oznaczało, że czas sięgnąć po ostateczne środki.
If the principes withdrew, the fighting came to the last line. The 600 triarii were composed of the oldest men (30-46 years old) sufficiently wealthy to provide themselves with the chainmail. Under normal circumstances the triarii were kept in reserve, even if all other elements of the legion were engaged in a combat. While the hastati and principes were fighting, the triarii would sit or rather kneel. The triarii carried a single fighting-spear called hasta longa. As the 2nd century progressed, the triarii gradually exchanged their hastae for pila. The Roman saying "ad triarios redisse" ("to fall back on the triarii"), meaning that things had come to a desperate pass.

Principes

Gdy hastati nie byli w stanie znaleźć rozstrzygnięcia w bitwie, wówczas mogli wycofać się przez luki między manipułami i zreorganizować się za linią triarii. Kolejną linią wojsk była linia principes, która składała się z wojowników będących w kwiecie wieku (od 25 do 30 roku życia) posiadających dostateczne środki, aby zaopatrzyć się w zbroję. Kolczuga cieszyła się największym uznaniem. Linie hastati i principes były czasami wprowadzane do bitwy w odwrotnej kolejności, prawdopodobnie po to, aby uniknąć strat wśród lżej uzbrojonych hastati. Dionizjusz z Halikarnasu wspomina, że w czasie inwazji Pyrrusa principes używali włóczni typu hasta longa. Dopiero w pewnym momencie trzeciego wieku zostały one zamienione na pila. A ponieważ moją armię Rzymskiej Republiki przygotowuję dla okresu walk z Pyrrusem, postanowiłem uzbroić moich principes w hastae longae.
If the hastati were unable to achieve victory, they would withdraw through the gaps in the maniples and re-form behind the triarii. Second line were ready to engage. The principes were formed from men in the prime of life (25-30 years old) with sufficient funds to provide themselves with body-armour. The most popular were chainmail. The order of the principes and hastati was sometimes reversed, presumably to avoid casualties among lighter-armed hastati. Dionysus of Halicarnassus writes the principes carried the hasta longa during the Phyrric Wars. At some point in the middle of the 3rd century they exchanged their hastae for pila. Because I'm preparing my Camillian Roman army for fighting in the age of Phyrrus, so I decided to arm my principes with hastae longae.

Hastati completi sunt

(Please see below for english text)
Wciąż pracuję nad moja armią Rzymu po reformach Kamillusa. Skończyłem trzy oddziały hastati. Inspiracją dla mnie były ilustracje i badania Petera Connolly, wybrałem więc najbarwniejszy wariant. Moi hastati to poborowi, zaciągnięci obywatele Republiki, wobec tego są odziani w kolorowe cywilne tuniki. Tarcze także są kolorowe. We wczesnym i środkowym okresie Republiki Rzymskiej tarcze były gładkie, pozbawione zdobień i oznaczeń oddziałów. Jednakże oddziały miały swoje własne oznaczenia, dlatego każdy żołnierz na tym samym elemencie ma identyczny kolor pióropusza.

Mam trzy elementy. Mogę je ustawić w trzech szeregach. Każdy element pokazuje jeden z trzech etapów ataku formacji.

Na trzecim (tylnym) elemencie widzimy hastati uzbrojonych w pilum i hasta velitaris - to od tej doskonałej broni hastati przyjęli swoją nazwę, gdy w na początku III w. p. n. e. hastae velitares była bronią używaną jedynie przez hastati (co dosłownie znaczy "człowiek-z-hastą"). Na tym elemencie żołnierze miotają swoimi hastami, dzierżąc pila w drugiej dłoni.

Na drugim (środkowym) elemencie widzimy hastati, których hasty zostały wyrzucone, oni zaś przygotowują się do rzutu pilami.

Na pierwszym (frontowym) elemencie obie włócznie zostały wyrzucone, zaś miecze żołnierzy są przygotowane do śmiercionośnych pchnięć.

To mój drugi artykuł o hastati na blogu. Możecie znaleźć dodatkowe informacje w moim starszym wpisie o tej formacji - kliknij tu, aby przeczytać.

I'm still working on my Camillian Roman army. I finished three units of hastati. I was inspired by Peter Connolly's illustrations and researches, so I chose the most colourful option. My hastati are conscripts, drafted republican civilians, then they have civil colour of clothes. Their shields are coloured too. In early and mid period of Roman Republic the shields were clear, without blazons or unit markings. Howewer the units had unique markings, so every soldier in the same element has an identical colour of his feathers.

I have three elements. I can arrange them in three ranks. Every element is showing us the stage of hastati attack.

At the third (rear) rank element we can see hastati with pilum and hasta velitaris - hastati adopted their name from this fine weapon in early 3rd century BC when hastae velitares had been using only by hastati (for it literally means the "hasta-men"). At this element the soldiers are throwing their hastae, the pila are kept in their second hand.

At the second (middle) rank element we can see the hastati, their hastae were thrown, they are prepared to throw their pila.

At the first (front) rank element the spears were thrown and the soldiers' swords are prepared to give the deadly thrusts.

This is my second blog article about hastati. You can find additional useful information in my older post about this formation - click here to read.

Kardaka

Kardaka to stare perskie słowo oznaczające najemnika. Żołnierze służący w tej formacji nie byli etnicznie Persami, ale uzyskali ten status w nagrodę za ich służbę wojskową. Mogło to nieść korzyści w postaci zwolnienia z płacenia danin oraz ochronę prawną, czyli przywileje dostępne tylko dla Persów. Żółty kaptur - dystynkcja zarezerwowana jedynie dla żołnierzy z Perskiej Armii Narodowej - prawdopodobnie były oznaką uzyskania obywatelstwa Perskiego.
Kardaka is old Persian word with the meaning "mercenary". They were not ethnically Persians, but they were accorded the status of Persian citizen in return of their military service. This would have entitled them to exemption from taxes and protection of law, a privilege reserved for the Persians. The yellow hood - distinction reserved for the Persian National Army - may have been the badge of holding Persian status.


Kardaka były oddziałami złożonymi z doświadczonych wojowników, uzbrojonych grecką tarczę z brązu, perską włócznię piechoty, której grot przeciwważyła żelazna kula oraz krótki perski miecz. Najlepsi z nich tworzyli oddziały gwardyjskie. Wówczas otrzymywali dodatkowo skórzany pancerz, zaś ich włócznie były zakończone kulistą przeciwwagą ze złota kojarzącą się z jabłkiem. Oddziały te zostały przez Greków nazwane Meloforoi, co w języku greckim oznacza tyle co "dzierżący jabłko".
Kardaka were utits of experienced mercenary warriors equipped with a Greek-style bronze shield, Persian infantry thrusting spear counter-weighted by iron ball and short Persian sword. The best of them were guard units. They had additionally linen leather cuirass and their spears were counter-weighted by the golden "apple". These guard units were named by Greeks - Meloforoi that means in Greek "apple-bearers".

Takabara

Jak wspominałem w poprzednim wpisie - tarcza średniej piechoty perskiej w kształcie półksiężyca zwana była taka, zaś noszący ją żołnierze to takabara.

Nazwa ta dotyczyła peltastów nie wchodzących w skład korpusu Nieśmiertelnych. Dlatego śmiało możemy przyjąć, że znaczna większość tych żołnierzy to był zaciąg czyniony przez satrapów, będący odpowiedzią na wezwanie króla.

Ponieważ większość tych satrapii leżała poza terenem Persji właściwej, dlatego pomalowałem ich w białych kapturach. Postanowiłem, że będą to wojownicy z Azji Mniejszej. Z tego powodu oprócz białych nakryć głowy, wybrałem dla nich wzory na tarcze nieco mniej perskie, zaś bardziej kojarzące się z trackimi, tudzież helleńskimi. Ale nie zapomniałem także o sfinksach. Różnorodność barw, ornamentów, wzorów i symboli ma oddawać różnorodny charakter tej formacji.

Uzbrojenie analogicznie do Nieśmiertelnych - tarcze taka, miecze, nadziaki i włócznie, które jednak różnią się od perskich i zamiast kuli, zakończone są grotem na drugim końcu drzewca.

W odpowiedzi na szereg pytań śpieszę z wyjaśnieniem, że na tarczach umieściłem kalkomanie przygotowane przez Stephena Halesa. Te najwyższej jakości kalki można kupić na stronie jego firmy. Little Big Men Studios robi także sztandary i kalkomanie do innych skali i epok. Gorąco polecam!

Nieśmiertelni - Niebieski Regiment

Według Ksenofonta elitą armii Achemenidów byli Nieśmiertelni. Był to korpus złożony z 10.000 rodowitych Persów, zorganizowany tak, aby zawsze liczył pełny stan. W przypadku śmierci lub choroby żołnierza, jego miejsce zajmował kolejny wojownik. Stąd nazwa Nieśmiertelni. Korpus podzielony był na pułki liczące tysiąc żołniery zwane hazarabam, gdzie hazara znaczy tyle co "tysiąc". Na czele każdego regimentu stał hazarapatis, co oznacza "wódz tysiąca". Pułk składał się z dziesięciu setek zwanych sataba, prowadzonych przez setników, nazywanych satapatis. Setka zaś podzielona była na dziesięcioosobowe oddziały o nazwie dahtaba.

Za czasów Dariusza III, korpus składał się z jednego pułku hoplitów zwanych przez Greków meloforoi, o których napiszę więcej - gdy ich pomaluję, dwóch pułków jazdy, oraz pozostałych regimentów, o których wiemy na pewno, że trzy kolejne, to byli peltaści.

Nazwa peltastai to nazwa grecka średniej i lekkiej piechoty noszącej tarcze pelta w kształcie półksiężyca. Perska nazwa tych tarcz brzmi taka, więc oddziały te nazywane były takabara (noszący taka). Nazwa ta jednak była zarezerwowana raczej dla peltastów spoza korpusu.

Nieśmiertelni oprócz opisanej taka uzbrojeni byli we włócznie zakończone okrągłą przeciwwagą, bronią dodatkową były miecze lub czekany. Wszyscy Nieśmiertelni jak wspomniałem byli rodowitymi Persami, więc nosili żółte kaptury, regimenty były jednolicie odziane w odzież uszytą z sukna darowanego przez króla. Każdy pułk miał inną barwę. Moi tarczownicy wywodzą się z niebieskiego regimentu. Wiadomo nam, że były jeszcze regimenty żółty i czerwony. Choć odzież była jednolita, broń i znaki na tarczach były rozmaite.

Partyjscy konni łucznicy

W IV w. p. n. e. imperium Achemenidów znajdowało się u szczytu potęgi, podporządkowało sobie wówczas część scytyjskich szczepów zamieszkujących północno-wschodnią rubież Persji. Ludy te nazywano plemionami Partów. Nomadzi ci, koczowali od południowo-wschodniego wybrzeża Morza Kaspijskiego aż do rzeki Oxus (Amu-daria), zamieszkiwali tereny dzisiejszego północnego Iranu i południowego Turkmenistanu. Słynęli z doskonałych oddziałów konnych łuczników, sławnych dzięki legendarnym umiejętnościom strzeleckim. Ci jeźdźcy byli często werbowani do armii Achemenidów. Po śmierci Aleksandra Macedońskiego i upadku imperium perskiego, Partowie stworzyli własne i niezależne królestwo, które z czasem się przerodziło w imperium.

Partyjski konny łucznik oprócz doskonałego wierzchowca, posiadał kompozytowy łuk kawaleryjski. Mający bardzo dużą siłę naciągu, wykonany był najczęściej z kilku warstw bawolego rogu, drewna i ścięgien. Łuk ten, wraz zapasowym, był przechowywany w specjalnym futerale, będącym jednocześnie pojemnikiem na strzały. Grecy ten charakterystyczny kołczan nazywali gorytos. Odziani byli w tekstylną i bogato ornamentowaną odzież - kurtkę zwaną kaftan, luźne spodnie, oraz scytyjską czapkę lub kaptur zwany baszłykiem.

Niewątpliwą ciekawostką jest fakt, że Partowie mieli jasny kolor włosów. Lud ten na przestrzeni wieków na skutek migracji przeniósł się w okolice Morza Czarnego, aby w następnych stuleciach osiągnąć północno-wschodnie tereny Europy. Kto wie, być może w naszych żyłach płynie jedna lub dwie krople krwi owych mistrzów konia i łuku?

Perska Kawaleria Narodowa

W perskiej armii istniał podział na oddziały narodowe, oraz rekrutujące się z satrapii leżących poza rdzennymi perskimi prowincjami. Herodot pisze, że szlachetnie urodzonych Persów, od piątego do dwudziestego roku życia, nauczano trzech rzeczy: jazdy konnej, łucznictwa i prawości.

Kawaleria Narodowa miała charakter lekkiej jazdy, rekrutowanej spośród perskiej szlachty. Jeźdźcy dosiadali śmigłych, ale niewielkich koni, gabarytami przypominających raczej kuce.
uzbrojeni byli różnie, z pewnością w łuki, czasami dwie włócznie zwane palta, służące jedna do rzucania, zaś druga do pchnięć. Odziani byli w purpurowe tekstylne tuniki, spodnie były uszyte z materiału lub skóry. Przy boku nosili krótki miecz zwany acinces, czasem czekan kawaleryjski, a na głowie żółty kaptur, charakterystyczny dla rdzennych Persów. Nie używali tarcz. Na purpurowej tunice, będącej znamienną dla tej formacji, umieszczone były poziome i pionowe pasy różnej grubości będące dystynkcjami. Zimą dodatkowym okryciem były skóry drapieżników z naszytymi na nie kolorowymi materiałami.

Perska Kawaleria Narodowa była jednostką gwardyjską, zazwyczaj rozlokowaną w pobliżu królewskiego rydwanu.

Hastati

(Please see below for english text)
Pierwszymi formacjami wchodzącymi do walki po harcach welitów były manipuły hastati. Byli to najmłodsi spośród regularnych legionistów. Uzbrojeni lekko, zazwyczaj w napierśnik, hełm zgodny z panującą wówczas koniunkturą lub modą, dużą tarczę scutum oraz brązowy nagolennik noszony na lewej nodze, czyli tej, która była wysunięta w kierunku przeciwnika. Bronią wchodząca w ekwipunek był miecz gladius oraz jedna lub dwie włócznie do rzucania - pila. Hastati najpierw rzucali pilami w kierunku szeregów przeciwnika, zaś potem dobywali mieczy i zasłaniając się tarczami podchodzili do przeciwnika, aby szybkimi ruchami kłuć wroga. Następnie odrywali się od przeciwnika, aby zrobić miejsce dla atakujących kolejnych, wypoczętych manipułów.

Z pewnością ciekawą sprawą jest nazwa formacji. Otóż hasta to rodzaj długiej włóczni, używanej przez formację triarii. Pilum używana przez hastati, która była podstawową bronią drzewcową do miotania, zastąpiła włócznię do rzucania używaną w dawniejszych czasach. Wtedy i późniejtriarii używali hastae longae - włóczni długiej. Natomiast hastati posługiwali się hastae velitares - włócznią do miotania. Od tej broni właśnie wzięła się nazwa formacji, co paradoksalnie w późniejszych latach stało się archaizmem. Konsekwencją wprowadzenia pilum powinna być zmiana nazwy oddziału, ale tak się nie stało.

The units, which engaged the enemy after velites, were maniples of hastati. They were the youngest of regular legionnaires. Hastati were light armoured with pectorale, helmet, large scutum shield and a single greave worn on the left leg. They was equipped with a sword - gladius and one or two throwing spears called pila. The hastati would throw their two pila, draw their swords, and then charge the enemy.

The name hastati has caused some difficulties, for it literally means the "hasta-men". But hasta was a long spear, it had been using by triarii. But in the early 3rd century only the hastati were armed with throwing spears called hastae velitares. While triarii were armed with the long spears that were later called hastae longae.

Velites

Pierwszą z czterech formacji pieszych wchodzących w skład legionu z okresu republiki są velites. Welici to lekka piechota, rekrutująca się z najmłodszych, a także najbiedniejszych obywateli rzymskich. Uzbrojeni w oszczepy do miotania i miecz gladius, osłonięci okrągłą, drewnianą tarczą zwaną parma, osłonę głowy stanowiły wyprawione skóry drapieżników, najczęściej łeb zwierzęcia.

W szyku welici zajmowali przestrzenie pomiędzy manipułami ciężkiej piechoty ustawionej w szachownicę. Zanim wroga lekka piechota weszła w zasięg swojej broni miotanej, velites ruszali naprzód, aby przepędzić wrogich harcowników z pola. Następnie ciskali swoimi pozostałymi oszczepami, aby spowodować zamieszanie w szeregach wrogiej zwartej formacji. Zazwyczaj mieli trzy oszczepy, choć czasem jak podaje Liwiusz mogli mieć nawet siedem sztuk tej broni. W zwarciu przekładali je do lewej dłoni trzymającej tarczę i sięgali po swoje hiszpańskie miecze.

Legatus, cornicen et optio

Skończyłem element dowodzenia mojego legionu. Na tej podstawce znajduje się legat legionu w purpurowym płaszczu, który był oznaką jego rangi. Przy okazji warto zauważyć, że dziś purpura kojarzy się z kolorem czerwonym, natomiast w starożytności barwnik ten był osiągany ze skorupiaków Purpura haemastoma oraz Murex trunculus (szkarłatniki i rozkolce). Odcienie były różne, ale zawsze barwą przypominały raczej odmiany fioletu niż czerwieni. Dla porównania - pionowy pasek na tunice trębacza to purpura tyryjska - oznaka statusu ekwity i zarazem przykład na różne odcienie purpury w starożytności, jakże inny od koloru płaszcza legata.

Wspomniany trębacz (cornicen) to młody oficer, wywodzący się z elit ekwickich. Będący na początku swojej kariery wojskowej, a być może politycznej, gdyż w Republice Rzymskiej nieodbycie służby wojskowej - eliminowało jakiekolwiek szanse w polityce. Trębacz podobnie jak w późniejszych epokach przekazywał rozkazy, w tym przypadku trybuna przy pomocy sygnałów dźwiękowych.

Komendy można także otrzymywać osobiście, co czyni właśnie trzecia postać - optio. Zbliżył się do legata, aby odebrać rozkazy od swojego zwierzchnika. Symbolem jego funkcji w legionie jest jego bogato zdobiona laska.